PHP (Hypertext Preprocessor) to jeden z najpopularniejszych języków skryptowych na świecie, napędzający miliony stron internetowych i aplikacji. Jego początki sięgają lat 90., a historia powstania to opowieść o potrzebie stworzenia narzędzia, które z czasem ewoluowało w potężne oprogramowanie, wspierane przez globalną społeczność programistów.
Początki PHP – Rok 1994
W 1994 roku Rasmus Lerdorf, duńsko-kanadyjski programista, stworzył zestaw skryptów w języku C, które miały pomóc mu śledzić odwiedziny na jego osobistej stronie internetowej. Skrypty te nazwał Personal Home Page Tools(PHP Tools). Pierwotnie nie miały one być językiem programowania, ale prostym narzędziem do zarządzania stroną internetową.
W miarę jak Lerdorf rozwijał swoje narzędzie, dodawał nowe funkcje, takie jak obsługa formularzy i dynamiczne generowanie treści na stronach. Skrypty zaczęły przyciągać uwagę innych programistów, co skłoniło Lerdorfa do udostępnienia ich publicznie w 1995 roku. W ten sposób narodziła się pierwsza wersja PHP, która została opublikowana jako PHP/FI (Personal Home Page / Form Interpreter).
PHP/FI – Pierwsza Publiczna Wersja
PHP/FI 1.0 była prosta, ale użyteczna. Obsługiwała podstawowe funkcje, takie jak dynamiczne generowanie stron HTML, łączenie z bazami danych oraz przetwarzanie formularzy. Było to narzędzie o ograniczonych możliwościach, ale odpowiadało na zapotrzebowanie wczesnych twórców stron internetowych, którzy szukali sposobu na interaktywność i dynamiczność swoich serwisów.
Lerdorf udostępnił kod źródłowy PHP/FI, zachęcając innych do jego modyfikowania i rozwijania. To był kluczowy moment, ponieważ otwartość projektu pozwoliła na zaangażowanie społeczności i szybki rozwój narzędzia.
Przekształcenie w Pełnoprawny Język Programowania
Do 1997 roku PHP stało się na tyle popularne, że potrzebowało gruntownej przebudowy. Dwa młode talenty – Zeev Suraski i Andi Gutmans – dostrzegli potencjał narzędzia i postanowili zreorganizować jego strukturę. W efekcie powstała nowa wersja, PHP 3.0, która była pierwszym pełnoprawnym językiem skryptowym o szerokiej funkcjonalności.
PHP 3.0 wprowadziło koncepcję rozszerzeń, co umożliwiło programistom tworzenie dodatkowych modułów i rozszerzeń do języka. Była to kluczowa zmiana, która znacząco zwiększyła elastyczność i możliwości PHP. W tym momencie nazwa PHP przekształciła się z Personal Home Page Tools na PHP: Hypertext Preprocessor, wskazując na nową, bardziej profesjonalną naturę języka.
PHP 4.0 – Era Zend Engine
W 1999 roku Suraski i Gutmans opracowali nowy silnik dla PHP, nazwany Zend Engine. To była podstawa dla PHP 4.0, który stał się przełomem dla języka, pozwalając mu skalować się w większych aplikacjach i zwiększając wydajność. PHP 4.0 przyniósł także lepszą obsługę sesji, buforowanie wyjścia oraz solidniejszą strukturę obiektową.
Zend Engine był fundamentem, na którym opierały się kolejne wersje PHP, zapewniając stabilność i wydajność, które były kluczowe dla jego rosnącej popularności.
PHP 5.0 – Dojrzałość i Programowanie Obiektowe
W 2004 roku wydano PHP 5.0, które wprowadziło bardziej zaawansowane wsparcie dla programowania obiektowego, co było odpowiedzią na rosnące potrzeby programistów tworzących bardziej złożone aplikacje. PHP 5.0 przyniósł również lepszą integrację z bazami danych i popularnymi technologiami internetowymi.
Wprowadzenie programowania obiektowego z klasami, dziedziczeniem i polimorfizmem przybliżyło PHP do bardziej zaawansowanych języków, takich jak Java czy C#, co pozwoliło na szersze zastosowanie go w dużych projektach.
PHP 7.0 – Skok Wydajnościowy
Po pominięciu PHP 6.0, które nigdy nie ujrzało pełnej wersji, w 2015 roku pojawiło się PHP 7.0, które wprowadziło rewolucyjne zmiany, zwłaszcza pod kątem wydajności. Nowa wersja opierała się na silniku Zend Engine 3.0, który poprawił szybkość działania nawet dwukrotnie w stosunku do poprzednich wersji.
PHP 7.0 wprowadziło także nowe funkcje, takie jak typowanie skalowalne (scalar type hinting), a także null coalescing operator i spaceship operator. Te nowości ułatwiły programistom pisanie bardziej zwięzłego i czytelnego kodu.
PHP 8.0 – Nowoczesność i JIT
Wydanie PHP 8.0 w 2020 roku przyniosło kolejne wielkie zmiany. Najważniejszą nowością było wprowadzenie Just-In-Time (JIT) compilation, które pozwala na dynamiczne kompilowanie kodu w trakcie jego wykonywania, co znacząco zwiększa wydajność w niektórych zastosowaniach.
PHP 8.0 przyniosło również nowoczesne funkcje, takie jak attributes, które pozwalają na lepsze zarządzanie metadanymi kodu, oraz match expressions, które ułatwiają strukturalne porównywanie wartości.
Podsumowanie
Od prostego narzędzia do śledzenia statystyk na osobistej stronie internetowej do jednego z najważniejszych języków programowania na świecie – historia PHP jest przykładem, jak z pasji jednego programisty może wyrosnąć globalny projekt o ogromnym wpływie na rozwój internetu.
PHP, będące obecnie kluczowym narzędziem dla twórców aplikacji webowych, ewoluowało w język potężny, elastyczny i ciągle rozwijający się. Dziś wspiera go ogromna społeczność programistów, a jego wszechstronność sprawia, że pozostaje jednym z fundamentów współczesnej sieci.